تاریخچه پرینتر به شکل‌های مختلف از دوران ابتدایی چاپ تا اختراعات جدیدتر می‌رسد. امروزه، پرینتر‌ها در انواع مختلف از جمله پرینتر‌های جوهر افشان، لیزری، سه‌بعدی و دیگر انواع پیشرفته وجود دارند که در خانه‌ها، دفاتر و صنایع مختلف استفاده می‌شوند. تکنولوژی چاپ به طور مداوم در حال پیشرفت است و پرینتر‌های هوشمند و بی‌سیم نیز به تازگی وارد بازار شده‌اند.
در ادامه به تاریخچه مختصر پرینتر‌ها از ابتدا تا امروز می‌پردازیم:
اختراع چاپ (قرن پانزدهم میلادی)
نخستین گام‌های چاپ به قرن پانزدهم میلادی و اختراع ماشین چاپ توسط یوهان گوتنبرگ بازمی‌گردد. او در سال ۱۴۴۰ ماشین چاپ قابل حرکت با حروف فلزی را اختراع کرد که امکان چاپ کتاب‌ها به صورت انبوه را فراهم آورد. این اختراع تغییرات زیادی در صنعت نشر ایجاد کرد، اما این دستگاه‌ها برای چاپ بر روی کاغذ طراحی شده بودند، نه چاپ دیجیتال یا مکانیکی.
چاپگرهای مکانیکی (قرن نوزدهم میلادی)
با پیشرفت‌های صنعتی، در قرن نوزدهم چاپگرهای مکانیکی برای مصارف تجاری و صنعتی طراحی شدند. این پرینتر‌ها عمدتاً برای چاپ از نوع صفحه‌ای مانند: دستگاه‌های چاپ افست یا دستگاه‌های چاپ با استفاده از گیره‌های فلزی استفاده می‌کردند.
ظهور پرینتر‌های الکترونیکی (دهه ۱۹۵۰)
در دهه ۱۹۵۰، با گسترش فناوری‌های الکترونیکی و کامپیوتری، چاپگرهای الکترونیکی شروع به ظهور کردند. یکی از اولین پرینتر‌های الکترونیکی پرینتر‌های نقطه‌ای یا پینتر دات ماتریکس بود که برای چاپ متون ساده مورد استفاده قرار می‌گرفتند.
پرینتر‌های جوهر افشان و لیزری (دهه ۱۹۷۰ تا ۱۹۸۰)
در دهه ۱۹۷۰، پرینتر‌های جوهر افشان و لیزری معرفی شدند. چاپگرهای جوهر افشان با استفاده از قطرات ریز جوهر بر روی کاغذ متن یا تصاویر را چاپ می‌کنند و از آن زمان به یکی از پرکاربردترین انواع پرینتر‌ها تبدیل شدند. پرینتر‌های لیزری که توسط شرکت‌هایی مانند هیولت پاکارد (HP) و کانون در دهه ۱۹۸۰ معرفی شدند، به دلیل سرعت بالا و کیفیت چاپ بالا، به سرعت محبوب شدند.
پرینتر‌های سه‌بعدی (دهه ۲۰۱۰ به بعد)
در دهه ۲۰۱۰، پرینتر‌های سه‌بعدی وارد بازار شدند که می‌توانند‌اشیای فیزیکی را از مدل‌های دیجیتال تولید کنند. این فناوری به طور چشمگیری در صنایع مختلف مانند: تولید قطعات، پزشکی، معماری و طراحی صنعتی تأثیر گذاشت.
پرینتر‌های رنگی و پیشرفت در کیفیت چاپ (دهه ۱۹۹۰)
در دهه ۱۹۹۰، تولید‌کنندگان پرینتر در تلاش بودند تا کیفیت چاپ رنگی را بهبود بخشند. پرینتر‌های جوهر افشان رنگی و پرینتر‌های لیزری رنگی به بازار آمدند و به تدریج تبدیل به ابزار‌های رایج در دفاتر و منازل شدند. این پرینتر‌ها توانستند تصاویر و متون را با دقت بالا و رنگ‌های زنده چاپ کنند. فناوری چاپ بدون لبه (Borderless) نیز در این زمان توسعه یافت که امکان چاپ تصاویر بدون حاشیه را فراهم می‌آورد.
پرینتر‌های تکاملی و اتصال بی‌سیم (دهه ۲۰۰۰)
در دهه ۲۰۰۰، فناوری‌های جدیدی مانند: اتصال بی‌سیم (Wi-Fi) و اتصال از راه دور (Bluetooth) به پرینتر‌ها افزوده شد. این قابلیت‌ها اجازه می‌دهند که کاربران به راحتی از هر دستگاهی، اعم از رایانه، لپ‌تاپ، تلفن همراه یا تبلت، به پرینتر متصل شوند. همچنین در این دوره، پرینتر‌های چندمنظوره که قادر به انجام وظایف مختلفی مانند چاپ، اسکن، کپی و فکس بودند، بسیار رایج شدند.
پرینتر‌های جوهر تونری و استفاده از مواد مختلف (دهه ۲۰۱۰)
در این دهه، چاپگرهای جدیدتری با استفاده از مواد مختلف مانند: جوهر تونری، ماده پودری یا فیلامنت‌های پلاستیکی برای چاپ سه‌بعدی به بازار آمدند. این پرینتر‌ها برای صنایع خاص نظیر: ساخت مدل‌های سه‌بعدی، پروتوتایپ‌سازی و حتی در پزشکی (چاپ بافت‌ها و اعضای مصنوعی) کاربرد پیدا کردند.
همچنین، فناوری چاپ جت جوهر بهبود یافته و دقت چاپ در سطوح میکروسکوپی را نیز ممکن ساخت.
پرینتر‌های موبایلی و فشرده (دهه ۲۰۱۰ به بعد)
با گسترش استفاده از تلفن‌های هوشمند، پرینتر‌های مخصوص موبایل نیز وارد بازار شدند. این پرینتر‌ها به طور ویژه برای کاربران نیازمند چاپ سریع از روی گوشی‌های هوشمند طراحی شده‌اند. برخی از این پرینتر‌ها به حدی کوچک و سبک هستند که می‌توانند در کیف یا جیب حمل شوند.
این پرینتر‌ها معمولاً از فناوری‌های Zink (Zero Ink) استفاده می‌کنند که به جای جوهر، از کاغذ‌های مخصوصی بهره می‌برند.
پرینتر‌های محیطی و سازگار با محیط زیست (دهه ۲۰۲۰ به بعد)
در دهه ۲۰۲۰، پرینتر‌ها به سمت طراحی‌های پایدارتر و سازگار با محیط زیست حرکت کرده‌اند. شرکت‌ها به تولید پرینتر‌هایی پرداخته‌اند که مصرف انرژی کمتری دارند، مواد کمتری مصرف می‌کنند و از مواد بازیافتی برای ساخت قطعات خود استفاده می‌کنند. برخی از این پرینتر‌ها به سیستم‌های بازیابی جوهر و تونر مجهز شده‌اند تا مواد مصرفی به طور بهینه استفاده شوند و از آلودگی محیط زیست کاسته شود.
پرینتر‌های مبتنی بر هوش مصنوعی و یادگیری ماشین (آینده نزدیک)
در آینده نزدیک، پرینتر‌های هوشمندتر با استفاده از هوش مصنوعی (AI) و یادگیری ماشین (Machine Learning) وارد بازار خواهند شد. این پرینتر‌ها می‌توانند به طور خودکار تنظیمات چاپ را بر اساس نوع سند و نیاز‌های کاربر تنظیم کنند.
علاوه بر این، این فناوری‌ها به پرینتر‌ها اجازه می‌دهند که مسائل و مشکلات احتمالی را پیش‌بینی کرده و از بروز خطا‌ها جلوگیری کنند.
جمع‌بندی
تاریخچه پرینتر‌ها نشان می‌دهد که این فناوری از یک ابزار ساده برای چاپ متون به دستگاه‌های پیچیده و هوشمند امروزی تبدیل شده است. امروزه پرینتر‌ها نه تنها برای چاپ اسناد، بلکه در صنعت، پزشکی، طراحی، و حتی تولید‌اشیاء سه‌بعدی کاربرد دارند.
پیشرفت در فناوری‌های چاپ، آینده پرینتر‌ها را به دنیای دیجیتال، هوشمند و محیطی پایدارتر هدایت خواهد کرد.
